Laatste update dinsdag, 23 april 2024
woensdag, 16 november 2016 Actueel, Vliegbasis
Op maandag 7 november vond op initiatief van de COVM leden Gerard Veldman en Geert Verf een overleg plaats over de vliegveiligheid tijdens het showvliegen op de Luchtmachtdagen. Directe aanleiding daarvoor was de crash bij Bitgum van het Zwitserse demoteam op 9 juni, die veel onrust heeft gegeven bij de omwonenden. Kunnen de vliegshows nog wel doorgaan en hoe zit het met de veiligheidsnormen? De veiligheid van omwonenden moet gegarandeerd kunnen worden.
Aanwezig waren de dorpen Bitgum, Bitgummole, Marsum, Jelsum en Koarnjum. Ingelum en Leeuwarden waren verhinderd. Voor de Luchtmacht waren aanwezig basiscommandant Denny Traas, en hoofd communicatie Kirsten Beek. Voor de organisatie van de Luchtmachtdagen was Ed de Bruijn, Hoofd bureau air display aanwezig. Hij is in het dagelijks leven directeur van het vliegveld op Texel en heeft veel ervaring met luchtshows.
Regelgeving
Vooraf waren de vragen vanuit de dorpen toegestuurd zodat hier gericht op gereageerd kon worden.
De Luchtmacht had vooraf de regelgeving t.a.v. de vliegveiligheid aan de dorpen toegestuurd.
Ed de Bruijn vertelde in zijn presentatie dat er twee regelgevingen van kracht zijn, nl. een voor de burgerluchtvaart (Regeling luchtvaartvertoningen) en een voor de militaire luchtvaart (Navo voorschriften Stanag 3533). De strengste van de twee wordt aangehouden. De voorschriften worden geregeld geëvalueerd.
De vliegshows worden beoordeeld door Display directors team, de Militaire Luchtvaartautoriteit, het Korps Landelijke Politiediensten afdeling luchtvaart en de Inspectie Leefomgeving&Transport.
Het vliegprogramma is zes weken van te voren bij de veiligheidscoördinatoren bekend.
Voor de vliegers is er een verplichte briefing en debriefing. Bij overtreding van de regels kan uitsluiting plaatsvinden. Soms internationaal. Er worden ook waarschuwingskaarten uitgedeeld, bv voor overschrijding van een grens door afwaaien.
Er zijn voorbeelden van showvluchten in sommige Oostbloklanden die andere normen aanhouden. We willen geen risicovolle vluchten. We nodigen dat soort teams op voorhand al niet uit
Afstanden en vliegen boven stad en dorpen:
Bij een hoge snelheid moet meer dan 230 m van het gebied bestemd voor publiek af gevlogen worden. Bij een langzame vlucht is deze grens 150 m.
Bij het aankomen moet uiterlijk op 450 m weggedraaid worden van het publiek.
Hierbij wordt een zogenaamde displayline aangehouden noord van de startbaan. Witte hooibalen geven de grens vanuit de lucht voor de vliegers aan.
Het is niet zo dat er niet boven Leeuwarden mag worden gevlogen. Manoeuvres mogen daar niet gevlogen worden, maar in formatie vliegen mag weer wel. De norm voor het vliegen boven de stad Leeuwarden tijdens de luchtmachtdagen is 1500 feet (500 m.) terwijl dit bij regulier vliegen 1200 ft. is. Buiten de bebouwde kom is de minimale hoogte 500 ft.
Wie bewaakt de grens?
Jan van der Leij uit Bitgummole trok een vergelijking met Kermisattracties. Elk jaar worden deze spectaculairder om het publiek blijvend te boeien. Is dit ook niet het geval bij de vliegshows? En wie trekt hier de grens. De Bruijn: Dit gebeurt al vooraf door het Safety team. De shows moeten van te voren worden aangemeld. Bovendien houden tien man de manoeuvres tijdens de show in de gaten en bij overtreding wordt een gele- of rode kaart uitgedeeld. Elke vliegshow wordt uitgevoerd volgens een vooraf bekend programma en volgorde van manoeuvres. Zoals bij het F-16 demoteam wordt aan het begin van een seizoen de show samengesteld, deze manoeuvres zijn reeds bekende vliegbewegingen. Deze worden echter achter elkaar gevlogen. De gehele show wordt dan ook doorgerekend door het NLR. Vervolgens vindt er een trainingsopbouw plaats van de show, deels in de Verenigde Staten en daarna in Nederland. Na de trainingsperiode wordt de show formeel geaccepteerd door CLSK. Het is dus niet zo dat elke show ter plekke wordt vormgegeven. Dit is een traject van lange voorbereiding en training.
Gerard Veldman liet weten dat bepaalde veiligheidsnormen niet van toepassing zijn voor militaire vliegtuigen. De Bruijn: We houden de strengste van de twee regelgevingen aan. Deze gelden ook voor de militaire toestellen. We willen geen dubbele regelgeving. Voor de militaire toestellen geldt de NAVO regelgeving.
Shira Tigchelaar: Is deze regelgeving openbaar? Antwoord: Kijken we na en komen we op terug.
Meest risicovol?
Geert Verf vroeg welke vluchten tot de meest risicovolle behoren. En zijn er vooruitlopend op de uitslag van het onderzoek naar de oorzaak van de crash veiligheidsmaatregelen aangescherpt.
Na de ramp bij Ramstein zijn er veel maatregelen genomen. Wat zou de volgende stap in vergroting van de veiligheid kunnen zijn?
Denny Traas: Voor ons zijn er geen risicovolle vluchten. Alle patronen worden ook in de dagelijkse oefeningen gevlogen. De vluchten van het Zwitsers team waren goedgekeurd. Ze moeten voldoen aan de strengste normen.
Bij het doorrekenen wordt goed gekeken naar de minimale hoogte en naar de afstand tot het publiek. Het verder uit elkaar vliegen is niet per definitie veiliger.
De MLA is een onafhankelijke autoriteit op dit vlak. Ook vindt internationaal afstemming plaats. Het houdt ons beter bij de les dan in het verleden. Boven zee is het uitvoeren van shows lastiger,vanwege het ontbreken van referentiepunten. Dit naar aanleiding van een vraag om de show te verplaatsen boven de Noordzee.
De meeste ongelukken gebeuren in Amerika. Daar wordt veel lager gevlogen en is er minder marge over. De meeste ongelukken gebeuren bij solovluchten. Vliegen in formatie is niet per definitie onveiliger.
De Bruijn: Risicoassesment wordt ook gehouden. Bedenk ons eerstvolgende risico. Hoe kunnen we de risico’s zo klein mogelijk houden? Iedereen uit de organisatie kon tips ter verbetering geven.
Wat ging mis bij Bitgum?
Wat kan er dan misgegaan zijn bij de crash in Bitgum?
Traas: Dat is lastig te zeggen. Er vindt onderzoek plaats en we kunnen niet vooruitlopen hierop. Waren er vogels of heeft het met communicatie te maken? Wij zijn ook benieuwd naar de uitslag. Deze zullen later ook met de Dorpsbelangen gedeeld worden. Regels zijn vaak ontstaan na een ongeluk.
Gelukkig gaat het met de piloot goed. Hij heeft alweer meegedaan aan showvluchten.
Veldman en Verf bedankten de aanwezigen voor hun inbreng. Samen met de Dorpsbelangen zullen ze zich beraden op een eventuele vervolg.
23-04-2024 Prikbord
19-04-2024 Prikbord
04-04-2024 Kerknieuws
14-03-2024 Kerknieuws
07-03-2024 Kerknieuws