Ter nagedachtenis aan Hans Nauta

dinsdag, 7 oktober 2025 Actueel

---

Op zondagnacht 22 september ’25 overleed Hans Nauta. Een bekende Marsumer en een inwoner die veel betekend heeft voor ons dorp. In juni 2024 gaf hij mij een terugblik op zijn leven, die ik met zijn toestemming met u mag delen. Ter nagedachtenis aan hem.

De in Bitgummole opgegroeide Hans had eerst nog een tip. Of we een bepaald persoon wel eens “Marsumer van het jaar” wilden maken. De verdiensten werden door hem zo helder op een rijtje gezet, dat het verhaal al bijna klaar was. Hans dacht ook op hoge leeftijd graag mee over dorpse zaken.

Hans zijn levensverhaal gaat niet zonder anekdotes. Hij begint direct met twee.

 -Een paar weken geleden werd me verteld dat een nier weggehaald moest worden. Hoe lang duurt het, vroeg ik? U zult ongeveer 8 weken moeten wachten, luidde het antwoord. “Dacht het niet, dat moet eerder”. Een paar dagen later kon het al. De arts zei: “Mag ik u wat vragen? Heeft u aandelen in het MCL? Iedereen moet 8 weken wachten en bij u gebeurt het binnen 14 dagen”.

– In Marsum stond plots een patatkraam 2x per week, terwijl wij in het café zaten. Toen de burgemeester eens kwam, pakte ik zijn koffie weg. Wat doet u nu, vroeg hij. “Precies hetzelfde wat u mij wilt laten overkomen. Mij geen vergunning verlenen voor een patatzaak, terwijl we altijd open zijn”. De vergunning aan de patatventer is uiteindelijk niet verleend. Dat is me altijd bijgebleven. Later heb ik burgemeester Goeman laten weten: “Dat heeft u goed opgelost”.

Hans kon het op zijn eigen cryptische wijze verwoorden, maar kreeg het daarmee wel vaak voor elkaar. Niet alleen voor zijn eigen zaken, maar ook voor de dorpse. Daarover straks meer.

Hans en Doet Nauta

Hans is geboren op 1-6-37 in Leeuwarden. Tijdens de lagere schoolperiode verhuisde hij naar Bitgummole. Na 2 jaar Ulo in Leeuwarden was hij daar wel uitgezien. Hij haalde het middenstandsdiploma; kon later nog wel eens van pas komen. Zijn vader Bearn Nauta werkte in de aardappelhandel. Die had wel werk. Zo hielp hij als 14 jarige jongen mee om 25 spoorwagens te laden en te lossen met balen aardappelen, 50 kg per stuk, alles met de hand. Soms gingen we een schip laden in Medemblik; 5 uur deur uit, 20.00 uur weer naar huis. “Ik bin doe net sparre”. Later werkte hij bij de schilder en bij de garage van Bauke Atema in Bitgummole. Hans deed ook werk als loodgieter en elektricien. Zijn eerste grote klus was om bij huisjes in Bitgummole de elektriciteitsleidingen te vervangen. “Zonder opleiding en instructie, maar ik had gelukkig mijn oren en ogen goed open gehouden. Zo leerde je destijds een vak”. Hans heeft daarna nog een tijd bij radio Vaartjes van de Voorstreek in Leeuwarden gewerkt. De 1^e FM kwam, dus iedereen moest antenne op het dak hebben. Daarna heeft hij een tijd voor Vresia installatiebedrijf in Leeuwarden gewerkt, met het aanleggen van de elektriciteit in nieuwbouw in Sneek. Hij werd daar op staande voet ontslagen omdat hij op een ochtend een steentje tegen het slaapkamerraam van de baas gooide. Die lag nog te slapen terwijl Hans allang aan het werk was. Dat kon de baas niet waarderen en ontslag volgde. Hans liet toen ook al niet met zich sollen. Hij regelde via het arbeidsbureau kosteloos een advocaat en toen kreeg hij nog een half jaar salaris mee. Mooi, maar Hans was onderwijl allang aan het werk bij Pier van Dijk in Marsum. Zijn ouders kenden Pier wel. “Heeft u ook werk voor mijn zoon? Hans heeft een tijd meegeholpen met het aanleggen van de elektriciteit van de nieuwe huizen in de Tramstrjitte, de  4 onder 1 kap (nr 27 t/m 33). Daarna bij motorenrevisiebedrijf Revi motor in Leeuwarden. Daar was Marsumer Wiebe Wiering de chef. “Het was wel vies werk, mijn overal bleef rechtop staan. Toen de baas eens op het werk was, zei ik dat ik wel meer geld wilde verdienen; ik werk er hard voor. Reken maar negens op, was zijn antwoord. In de krant las ik dat chauffeurs gevraagd werden in Hilversum bij de NBM. Ze wilden wel chauffeurs uit noorden omdat die wel hun afspraak nakwamen, zuiderlingen kwamen alleen wanneer het hun uitkwam. Ik mocht proefrijden en werd direct aangenomen, ik was 22 jaar toen. Voor mijn 19^e had ik alle rijbewijzen al (auto, vrachtauto en bus). Ik heb daar 6,5 jaar op de bus gereden. Toen ik me in wilde schrijven voor een huis op het gemeentekantoor, werd me verteld dat ik voorlopig nog niet aan de beurt; er is een wachttijd van 12 jaar. Dan weet ik genoeg, ik ben naar het kantoor van mijn werk gestapt en stelde de vraag: Kunnen jullie ook een plek regelen in Leeuwarden bij de NTM? Dat snapten ze. Het werd direct geregeld. De directeur van de NTM beloofde me: Eerst 3 weken op de minder populaire stadsdienst en dan kun je over naar de buitendienst. Akkoord, dat leek me perfect, maar 5 weken later zat ik nog steeds op de stadsdienst. De directeur hield zich niet aan zijn woord. Ik zei: “Weet je wat? Je neemt mijn rentekaart maar mee en we regelen de financiën maar en dan ben ik volgende vrijdag voor het laatst. Wat zul je dan, vroeg de directeur. Wel ik lever dan mijn uniform in en vertrek. Ik ben toen naar Zilvertax gegaan en vroeg aan directeur Klaas van Eyk. “Heb je ook werk voor me? Hoe laat kun je beginnen, kom morgen maar om 6 uur. En sa barde it en wer wie ik net in dei sunder wurk. Ik ha der 6,5 jaar wurke op de taxi”.  

Hans woonde ondertussen op de Tramstrjitte. In 1962 huurde hij het huisje van vd Velde, waar nu Jappie van Wier woont. Toen vd Velde kwam te overlijden, heeft hij het huisje gekocht. Hij was ondertussen in 1960 getrouwd met Doet van Wieren.

Daarna nog een jaar of drie gewerkt op de vrachtauto bij de Frico. Twee keer in de week reed hij met kaas naar België.

In 1973 kwam het café ’t Grauwe Paard van Cor en Wikie Postma te koop.

Ik benaderde Cor rechtstreeks. “Je wilde het wel verkopen? Dan doe ik je nu een bod en je hoeft dan niet lang op je centen te wachten”. Ik gaf hem 14 dagen bedenktijd. Zijn reactie was toen: Jammer, maar het gaat niet door, er moeten nog een paar centen bij. Dat deed ik niet, wel het omgekeerde. Ik deed wel een 2^e bod, maar dat was 5000 gulden lager. Na drie dagen belde Cor “we moeten toch maar even praten”. Toen we het eens werden heb ik Notaris Posthumus uit Berlikum gebeld en die kwam op mijn verzoek 15 minuten later in Marsum en maakte direct het voorlopig koopcontract op. Zo ging dat toen.

Hans had geen horecaervaring, maar had wel wat met cafés ’s. Hij stak eerder met de vrachtwagen geregeld aan bij een café. Doet wilde het ook wel hier. Ze wilde niet uit Marsum weg, dus dit was wel een mooie oplossing, Het 1^e jaar hadden we de omzet van Cor Postma verdriedubbeld. Voordeel was dat ik veel chauffeurs van vrachtwagens kende die graag aanstaken. We hebben de hele boel verbouwd in 1974. Het was de 1^e zelfstandige klus van Gerrit Julianus. De veranda is toen afgebroken en de kamertjes en zijkant erbij met toiletten en ruimte voor 2 biljarten.  Het biljart kon toen weg uit de caféruimte en we konden daardoor een grote stamtafel er neer zetten en veel meer gasten een plek bieden. We hebben het volgehouden tot 1993. Toen werd ik voor 85% afgekeurd vanwege artrose in beide heupen en onderrug. Het waren in het café lange dagen. Ik was om 8 uur open, de 1^e klant zat dan in de vensterbank te wachten. We sloten ‘s avonds om 12 uur. Doet en ik maakten elk 100 uur in de week. De cafetaria kwam er in 1974. Het 1^e jaar stond er een patatkar in.

Hans vond dat Cor “likke maklik wie as syn foarganger Jarich de Vries”. Als hij ’s morgensvroeg een buschauffeur zag aankomen en hij er geen zin in had, dan ging hij snel buiten in de vensterbank zitten en zei dan “Och chauffeur, u heeft de verkeerde voor u, ik zit ook al 30 minuten te wachten, maar de deur is nog steeds dicht”.

“We kregen veel vertegenwoordigers te koffiedrinken, de stamtafel zat vaak vol. Daarna kregen we de rijscholen, soms had ik wel 10 lesauto’s op het parkeerterrein. Tussen de middag verzorgden we de lunch voor vertegenwoordigers en s middags kwamen de rijscholen weer. Het waren leuke klanten voor ons. ‘s Avonds hadden we het café vol met kaarters en biljarters”.

Een bekende uitspraak van Hans was als een klant in café tegen sluitingstijd nog wat wilde bestellen: “Kom moanier om 8 oere mar wer, dan bist de earste”.

“Het moest wel ter bescherming van ons zelf. Na 12 uur nachts moesten we nog schoonmaken. Dan luisterde ik om 1.00 uur naar de  nieuwsbericht en dan lag ik half twee. De volgende ochtend om 7 uur er weer af, de gehaktballen warm maken en dan kwamen de eerste koffiedrinkers al weer. Met nachten van 6 uren kon ik het volhouden.

Vanuit ons nieuwe woonplek “De leste halte” hadden we zicht op het café, maar het is verkocht en dat heeft ons geen zeer gedaan. We deden er niks meer mee, ook niet als het anders ging, elk heeft zijn eigen methodes.

Nadat we het café overdeden aan Sjoerd en Karin Hovenga was ik op zoek naar wat aangepast werk. Ik bood me aan als particulier chauffeur. Els Veder Smit, toenmalig kamerlid en staatssecretaris voor de VVD, belde me er over op. Ik heb een stukje met haar proef gereden en ze was verkocht. Het was zomaar klaar. Ik ben met haar het hele land door geweest. Natuurlijk veel naar Den Haag, maar ook wel naar haar  vakantieadres in Zwitersland. Ik ging dan met de trein terug en haalde haar later weer op. Toen ik stopte met het café was ik 55 jaar, daarna nog 25 jaar gereden totdat ik bijna 80 was. Ik ben niet de man ernaar om op de stoel te zitten, wilde wel wat te doen hebben. Via Veder-Smit leerde ik Wiegel, Brok en Nijpels kennen.

We hebben medio jaren 70 ook nog 5 jaar het dorpshuis erbij gerund. Klaas van Wieren, de broer van Doet, kon dan mooi van de vrachtwagen af en kon dat voor me doen. Tijdens de lunch hielp Klaas mee in café.

Nadat ik in het café zat vroeg de kaatsvereniging mij om een keer als omropper door het dorp te gaan. Dat heb ik toen gedaan, maar toen kwamen er meer vragen. Ik heb toen maar een geluidsinstallatie op de auto gezet. Ik ben heel wat keren het dorp door geweest voor allerhande verengingen. Na Doet haar overlijden in 2020 ben ik ermee gestopt.

In 1993 zijn we in het huis gaan wonen van mijn schoonouders Minne en Sietske. Na haar overlijden was het eerst verhuurd aan Jaap van Robert van Wieren. Na de verkoop van het café gingen we er zelf in. Julianus heeft het casco verbouwd. Ik zelf heb veel gedaan aan cv, elektra en loodgieterswerk etc.

We hebben het huisje “De Leste halte” genoemd. De bus stopte hier als laatste halte in Marsum. Er was er maar 1😊

Ik was niet te beroerd om iemand te helpen. Verenigingen kwamen nooit voor dichte deur en sponsoren deed ik ook graag.

Ik was optimistisch, daar kom je het verste mee. Gelukkig was ik bijna nooit chagrijnig. Ik was ook recht voor de raap, soms werd dat niet gewaardeerd, maar dan kon je vaak later er wel weer even over praten. In 2001 ben ik Marsumer van het jaar geworden, in het dorpshuis toen”.

Hans heeft als caféhouder jarenlang het verenigingsleven in Marsum gefaciliteerd. Hij hielp mee jubilea te vieren van diverse verenigingen. Ook heeft hij de aanzet gegeven om de tentencombinatie op te richten die jarenlang de Marsumer merke organiseerde. Hij zat 10 jaar in het bestuur van het toenmalige Zakencentrum. Hij was onbezoldigd dorpsomropper en fungeerde vaak als ceremoniemeester. Hans heeft van 1999 tot 2009 in stichting “De Krobbe Der Ut” gezeten, samen met Grietje Sijbesma, Jan Kuppens, Johannes van der Weide, Tjeerd Dijkstra, Jan Posseth, Hans Wassenaar en Klaas Westerhuis. Hij was een belangrijke inspirator om de Krobbe de kerk uit te krijgen. Hij was een drijvende kracht bij de deelname van de Grote Sponsorloterij, waarmee hij veel geld binnen gehaald heeft voor de grote restauratie van kerkplafond etc. Op de plaquette onder de toren staat. “Foar, mei en troch it doarp”. Dat paste prima bij Hans zijn inzet voor Marsum. Zo was hij ook een toegewijd omtinker voor zijn buren. Hans heeft t.b.v. de Aldjiersoertinking jarenlang de overledenen bijgehouden in en buiten Marsum. Dat deed hij met verve. “in bealch fol wurk” Hij wist iedereen op te sporen. Hij zorgde dat er foto’s van de overledenen kwamen, die getoond konden worden tijdens de Aldjiersoertinking.

Het verhaal dat toen gehouden werd staat in het pdf-bestand onderaan.

“Terugkijkend zou ik niks anders gedaan hebben. Het is me altijd goed bevallen, deed alles altijd met plezier, ik heb geen spijt van keuzes.

Doet ben ik tegengekomen op de ijsbaan in Bitgummole, toen ze daar met een vriendin schaatste. Ik ben bijna 60 jaar met haar getrouwd geweest. We hebben 20 jaar lang samen gewerkt in het café van morgensvroeg tot ’s avond laat. Doet overleed in 2020. Je bent dan alleen. Maar zwaarmoedigheid heb je niks aan. Het is de loop des levens, die kun je niet omdraaien. En je moet wel zorgen dat je wat blijft meedoen. Je moet zelf de slingers ophangen. Ik luister graag naar omrop Fryslan. Ik mag ook graag meedoen aan spelletjes op radio Fryslan. Ik raad het ook vaak. Maar ik mag niet te vaak bellen van ze. Ze kennen mijn nummer en nemen dan niet op. Ik heb het wel eens stiekem met een andere nummer gedaan. Haha.

Het wonen aan de Bitgumerdyk beviel me goed. Fijne buren. We hielden altijd oogje in elkanders zeil. Sjoukje en Minke hadden een sleutel van mijn huis. Vroeger had ik die van mijn buren: Van Wies, het café, Kolff, Sjoukje en van Veder-Smit.

Een tijd geleden heb ik leerlingen van de school verteld in het café over de geschiedenis van het café en over de Middelzee. Leuk om te doen en ze gaven me na de tijd allemaal een hand. Ze vonden het blijkbaar wel leuk.

Of ik nog iets wil zeggen tegen mijn nabestaanden: Nou nee, ik heb niet echt een boodschap. Of toch “Wees optimistisch!”.

Doet is verstrooid boven water bij Schiermonnikoog. Kan ook wel met mijn as, wie weet kom ik Doet nog tegen”, lacht Hans.

Hans was eerder dit jaar gevallen in zijn woning. Revalidatie in verpleeghuis volgde. Hans kwam weer thuis. Na enkele weken was opname in het ziekenhuis noodzakelijk. Een ontsteking was en bleef hem de baas.

Dat hij ruste mag in vrede

Geert Verf

Bijlage: Hans Nauta, het verhaal bij Marsumer van it Jier 2001

---

---