Onder deze kop schreef Sander Warmerdam het hoofdredactionele artikel in de Leeuwarder courant op zaterdag 8 mei 2021.
Vlijmscherp, met weinig woorden, maar veelzeggend. Voor wie het nog niet gelezen heeft, zetten we hieronder het volledige artikel:
Voor veel inwoners van Marsum en Jelsum was de pijngrens door de F-35 al lang bereikt, maar sinds deze week staat de pijn ook zwart op wit. Twee deskundigen zijn aan het rekenen geslagen met data van het bestaande geluidmeetnet rond de vliegbasis en ze komen tot oorverdovende conclusies. De onderzoekers becijferden dat „één F-35 bij de start evenveel lawaai maakt als drie F-16’s en bij de landing evenveel als vijftien F-16’s”.
Niemand lijkt echt blij te zijn met het vliegtuig. In de Verenigde Staten speelt zelfs de discussie of er niet (nu al) een nieuw, wendbaarder en lichter toestel ontwikkeld moet worden. De dure F-35 is overladen met taken, als een vliegend Zwitsers zakmes, maar kan die niet allemaal waarmaken. De chef-staf van de Amerikaanse luchtmacht stelde onlangs dat je het toestel dan ook moet zien als een Ferrari. Daar rij je alleen op zondag in, niet doordeweeks om boodschappen te doen. Een belachelijk dure auto voor een zondagsrijder.
Ook geluidoverlast kleefde vanaf het begin aan de F-35. Het toestel heeft een zwaardere motor dan de F-16 en is groter. Defensie deed er niet moeilijk over om de regels van het spel hier en daar wat te herschrijven. Toen Nederland een keuze moest maken voor een opvolger van de F-16 was de ‘lawaaiparagraaf’ ineens verdwenen uit de criteria voor een nieuw gevechtstoestel. Met andere woorden: de toestellen in de showroom, waaronder ook de stillere Saab Gripen NG uit Zweden, werden ineens niet meer op lawaai beoordeeld. De F-35 (toen nog Joint Strike Fighter) won de wedstrijd en werd besteld.
Om mensen gerust te stellen publiceerde het ministerie van Defensie in november 2014 een rapport met daarin de toekomstige geluidbelasting van de F-35 en de impact voor de omgeving van de vliegbases Leeuwarden en Volkel. Wat bleek? Niets aan de hand. ‘Voor de vliegbasis Leeuwarden is de geluidbelasting van de 20 F-35’s en het overige verkeer bepaald. De berekening past binnen de geluidzone uit het luchthavenbesluit Leeuwarden 2013.’
Niet onbelangrijk was de volgende zin: ‘Er wordt in dit rapport alleen gesproken over de verwachte geluidbelasting. De werkelijke geluidbelasting kan alleen jaarlijks achteraf worden vastgesteld met analyses van het feitelijke vliegverkeer en wordt vastgelegd in jaarrapportages.’
Dat moment is nu. Ook de vliegbasis geeft toe dat de werkelijke geluidbelasting veel groter is dan vooraf ingeschat en dus wordt het tijd voor maatregelen. Minder vliegen, omwonenden ruimhartig compenseren bij de isolatie van hun huizen en het luchthavenbesluit herschrijven. Daarnaast is het van belang dat de geluidmetingen breder worden opgezet als de plannen om het militaire luchtruim boven Noord-Nederland uit te breiden doorgaan. Het betekent dat delen van Friesland vaker te maken krijgen met het gebulder van het topzware vliegende Zwitserse zakmes. Als u straks onder de pijngrens wil blijven moet u nu meepraten.