Op donderdag 4 april liet Minister Hennis van Defensie weten dat het kabinet besloten had de JSF-toestellen te stallen tot er een besluit is genomen over de vervanging van de F-16 in samenhang met de visie op de toekomst van de krijgsmacht.
Gedurende de stalling van de toestellen zal door Amerikaanse piloten beperkt met de toestellen worden gevlogen om ze luchtwaardig te houden. Dit besluit zal met het Joint Program Office (JPO) worden uitgewerkt en contractueel worden vastgelegd. Als de kosten bekend zijn, zal de Minister de Kamer nader informeren. Een mooi truc van Defensie om een deel van de wachttijd tot de aanvang testfase “geaccepteerd” te overbruggen.
Vliegopleiding
“De Verenigde Staten en het Verenigde Koninkrijk zijn onlangs begonnen met de vliegopleiding voor de operationele testfase. Daaraan neemt geen Nederlands personeel deel. Nederland heeft voor de deelneming aan de operationele testfase van de F-35 twee testtoestellen verworven. Het eerste toestel is reeds gereed, het tweede wordt in de zomer van 2013 geleverd. In de brief van 8 februari heeft de Minister uiteengezet dat Defensie zal onderzoeken welke opties er zijn voor het gebruik van de testtoestellen in de komende periode, omdat de operationele testfase volgens de huidige planning in 2015 zal aanvangen”. Het voorlopige antwoord is dus: “Stallen”.
Testfase Block 3 ge-upgrade testtoestellen op zijn vroegst in 2017
“De operationele testfase voor naar block-3 ge-upgrade toestellen is voorzien voor 2017. Het GAO wijst erop dat de start daarvan afhankelijk is van de voltooiing van de tests die nu worden uitgevoerd en de ontwikkeling van de block-3 software die vanwege de complexiteit hoge risico’s kent”, schrijft minister Hennis aan de Kamer op 27 maart jl.
Tja,….. dat betekent dat de Nederlandse testtoestellen pas echt aan de bak kunnen in 2017. Waarom moesten de toestellen dan zo vroeg besteld worden? JSFnieuws en de bewoners rondom vliegbasis Leeuwarden hebben al veel eerder gewaarschuwd voor de ontstane situatie. De testtoestellen zijn veel te vroeg gekocht. Maar Defensie, VVD en CDA waren blind voor deze waarschuwingen. Nu zitten we met de gebakken peren. Twee veel te dure testtoestellen, die niet aan de eisen voldoen en nog een dure investering vragen om na bijna 5 jaar pas echt aan de bak te kunnen. Wat een blamage. Het is niet uit te leggen.
Stalling twee testtoestellen in afwachting besluit? Of is het overbrugging wachttijd van 4-5 jaar? De brief van Minister Hennis probeert prachtig om deze barrière heen te zeilen. Het koppelen aan de latere besluitvorming gaat erin als zoete koek. Veel beter als toegeven dat de twee JSF’s veel te vroeg besteld zijn en jaren nutteloos zijn en nog dure stallingskosten opleveren ook. Wat waar is zal pas later blijken. Ik denk de laatste optie. Want als de minister dit nu echt meent, dan zou ook al het technisch personeel dat al jaren in opleiding is voor de JSF toch al veel eerder, of op zijn minst per direct, met hun opleiding moeten stoppen?
145 Kamervragen:
De vaste Kamercommissie voor Defensie heeft n.a.v. de brief van 4 april blijkbaar ook de nodige vraagtekens. Maar liefst 145 Kamervragen zijn vorige week gesteld aan de Minister. Zie bijlage. Aan de kritische toonzetting is duidelijk af te leiden dat de Minister met meer informatie moet komen. Dat zal ze zeker doen. Maar het meest essentiële antwoord zal dan ook ontbreken. Toegeven dat het bestellen van de twee testtoestellen nooit had gemoeten.
Memo Gilmore over voortgang opleiding in Eglin AFB wrijft extra zout in de wonden:
Op 15 februari verspreide Gilmore, directeur testfase, een memo waarin de opleiding in 2012 werd geëvalueerd. De conclusie is niet best. De opleiding begint met een overgangsfase waarin ervaren piloten die meerdere gevechtstoestellen hebben gevlogen worden opgeleid voor de F35A. De syllabus werd ten gevolge van beperkingen aan het toestel niet volledig afgewerkt. De F35A heeft nog niet de mogelijkheid goed te oefenen, omdat het daarvoor nog te vroeg is in zijn ontwikkeling. De restricties die op het toestel liggen zijn abnormaal voor een gevechtsvliegtuig dat gebruikt wordt voor opleiding. Het gebruik van het vliegtuig, zo vroeg in zijn ontwikkeling is begrensd door de opgelegde beperkingen. Het nut van een training met een vliegtuig dat nog zo prematuur is, is beperkt. Door de beperkingen die nog aan het toestel kleven kan er weinig waarde worden toegekend aan deopleiding. Ook moeten door de beperkingen de uitkomsten van de OUE niet gebruikt worden om het JSF systeem bruikbaar te verklaren voor het trainen van onervaren piloten in een kennismakingscursus.
Kortom: Het is allemaal nog veel te vroeg. De andere (test)toestellen kunnen ook wel een tijd gestald worden. Stoppen met produceren zou nog beter zijn.