De Joint Strike Fighter (JSF), met 336 miljard euro het duurste militaire project ooit, gaat zijn internationale debuut in Nederland maken. Het toestel zal eind mei voor het eerst buiten de VS te zien zijn op de vliegbasis Leeuwarden. Een F-35 Lightning II, zoals de JSF nu heet, maakt de oversteek om geluidsmetingen uit te voeren rond de basis. Ook is het in juni te zien op de Luchtmachtdagen.
Door: Stieven Ramdharie 14 april 2016, 15:42
Dit bevestigt de Koninklijke Luchtmacht aan de Volkskrant. Het internationale debuut komt twee jaar later dan fabrikant Lockheed Martin had gepland.
‘Het zal voor het eerst zijn dat een F-35 vanuit de VS een transatlantische vlucht uitvoert en in het Europese luchtruim zal vliegen’, zegt luitenant-kolonel Sidney Plankman (48), hoofd luchtmachtvoorlichting. ‘Wij zijn het eerste land buiten de VS waar het vliegtuig te zien zal zijn.’
De F-35, die al door twaalf landen is gekocht, had eigenlijk in 2014 zijn internationale debuut moeten maken op de luchtvaartshow in het Engelse Farnborough. Dit ging echter niet door na een motorbrand in een van de Amerikaanse toestellen. Dit was het zoveelste probleem en technische tegenvaller sinds in 2001 met de productie werd begonnen.
Alle F-35’s, ook de twee Nederlandse testtoestellen die nu in de VS vliegen, werden toen voor lange tijd aan de grond gezet. De F-35 zal in juli ook verschijnen op Farnborough, maar dat zal niet meer de eerste internationale verschijning zijn van het stealthvliegtuig.
Nederland is een van de negen landen die vanaf het begin deelnamen aan de ontwikkeling van de omstreden Amerikaanse stealthjager. De Nederlandse luchtmacht krijgt 37 toestellen om de verouderde F-16’s te vervangen. Met deze order was 4,5 miljard euro gemoeid. Als de F-35 eind mei zijn internationale debuut maakt, zal het precies tien jaar zijn nadat het eerste toestel uit de fabriek van Lockheed Martin in Texas rolde.
Volgens Plankman zullen zo’n drie dagen starts en landingen worden uitgevoerd, samen met een F-16, om het geluid van de F-35 te meten. Omwonenden die zich zorgen maken over mogelijke geluidsoverlast van het nieuwe toestel, kunnen tijdens deze ‘belevingsvluchten’ een vergelijking maken tussen de F-35 en de F-16. Minister Hennis van Defensie zegde in februari toe permanent het geluid van de F-35 te meten bij de bases Leeuwarden en Volkel als in 2019 de eerste acht toestellen aan Nederland worden geleverd.
Vliegend
Twee jaar later moet de stealthjager operationeel zijn. Hennis besloot tot de komende ‘belevingsvluchten’ na gesprekken met omwonenden van de vliegbases. Plankman: ‘Die vluchten gaan we nu in mei uitvoeren. De omwonenden kunnen dan een goed beeld krijgen van wat ze straks kunnen verwachten.’
Het is nog onduidelijk of de F-35 op de Luchtmachtdagen op 10 en 11 juni vliegend te zien zal zijn. ‘We kijken nog of dit mogelijk is’, zegt Plankman. ‘We moeten onder andere rekening houden met het maximaal aantal vlieguren van de F-35.’ Als dit wel het geval is, zal het internationaal veel aandacht trekken. Op Farnborough en nog een andere Engelse vliegshow zal de F-35 in juli wel vliegend te zien zijn. Hiervoor zullen vier Amerikaanse F-35’s overkomen uit Arizona.
Sinds 2010 zijn zo’n 150 F-35’s aan diverse landen geleverd. De meeste waren bestemd voor de Amerikaanse krijgsmacht. De VS zijn de grootste klant. In totaal wil Washington 2.443 toestellen bestellen om onder andere de F-16, de A-10 en de Harrier te vervangen. De Amerikaanse marine, luchtmacht en het marinierskorps gaan tot 2070 met het geavanceerde stealthvliegtuig vliegen.
Het marinierskorps, dat 420 toestellen wil kopen, is de eerste krijgsmachtdeel in de wereld dat al beschikt over operationele F-35’s. Dit gebeurde medio vorig jaar. In de herfst worden de eerste toestellen van de Amerikaanse luchtmacht operationeel, gevolgd in 2018 door de marine.
De marine heeft een variant die geschikt is voor operaties vanaf Amerika’s twaalf vliegdekschepen. De mariniers hebben een versie van de F-35 aangeschaft die verticaal kan opstijgen, ter vervanging van de sterk verouderde Britse Harriers. Het gaat echter nog jaren duren voor de Amerikaanse F-35’s volledig operationeel zijn en door Washington ingezet kunnen worden in een conflict.