In Lucas 16 : 19 – 31 kunnen we het verhaal van de rijke man en de arme Lazarus lezen. En wie kent dat overbekende verhaal niet! Er zijn wel een paar opmerkelijke dingen. Het is een soort van spiegelverhaal voor de lezer. Daarbij kun je je af vragen wie de rijke man “speelt” of wie de arme bedelaar is.
In de verhalen die Jezus verteld heeft hebben de personen nooit een eigennaam. In dit verhaal echter wel! Opmerkelijk en dan te weten dat Lazarus betekent “God helpt”. De Griekse variant van het Hebreeuwse “Eliëzer” met dezelfde betekenis. Omdat verreweg de meeste mensen toen niet konden lezen en schrijven vertelt Jezus de gelijkenissen zo, dat ze gemakkelijk te onthouden en gemakkelijk door te vertellen zijn. Op het eerste gezicht is het lachwekkend. De feestvierende rijke heeft geld maar geen naam. Lazarus heeft zich vast en zeker afgevraagd of zijn naam geen vergissing is. Dag in dag uit bedelen en geplaagd worden door ziekte. Dan helpt God je niet, toch? De rijke “ziet” de bedelaar niet, lijkt het. Maar wanneer Lazarus gestorven is en later de rijke man ook, verandert het toneel drastisch.
Nu blijkt dat Lazarus het goed heeft en de rijke man vreselijke pijn en dorst heeft. Ineens herkent de rijke Lazarus en weet zelfs zijn naam! Dus in het dagelijkse leven moet hij hem (vaak) gezien hebben. Of de bediende hebben gevraagd wie is die man die altijd bij mij zit te bedelen. Nooit heeft de rijke de tekst van het wandbordje in de hal “Van het concert des levens krijgt niemand een program” serieus genomen. Het leven is toch maakbaar, het moet toch altijd leuk zijn?
‘Vader Abraham, stuur alstublieft Lazarus naar mij toe met een maar vingertopje water, want ik heb pijn en dorst’. De aardse wijn die de rijke rijkelijk had laten vloeien is nu uit het zicht verdwenen. Hij begrijpt dat het “gewone” water wel voldoende is. Maar dat zelfs wordt hem niet meer gegund. Dan stelt hij de vraag aan Abraham of Lazarus ook zijn 5 broers kan waarschuwen om zich te “bekeren”. Maar ook dat wordt hem niet (meer) gegund. ‘Zij hebben toch de Thora (de 5 boeken van Mozes)? Ze kunnen weten wat belangrijk is in het leven’, is het antwoord. De rijke probeert alsnog het tij te keren. ‘Wanneer ze iemand zien die uit de doden is opgewekt, zullen ze wel willen luisteren’, veronderstelt de rijke. Maar ook nu wordt aan zijn (laatste) wens niet toegegeven. ‘Wanneer zij niet naar Mozes en de profeten hebben willen luisteren, dan zullen ze ook niet luisteren naar iemand die uit de doden is opgewekt’, is het antwoord. Soms hoor je wel eens dat wonderen mensen zouden laten geloven. Ik ‘geloof’ dat niet. Hoeveel wonderen heb je nodig dan? Het leven is op zich al een wonder.
Michel van der Plas dichtte: “Nu gaan de bloemen nog dood, nu gaat de zon nog onder. En geen mens kan zonder water en zonder brood. Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw”. Een prachtig vers waarin beknopt het evangelie (de blijde boodschap) in verwerkt is.
Kort maar krachtig wordt de rijke man duidelijk gemaakt dat de kansen gekeerd zijn. Wat Jezus als Jood wil vertellen is volgens mij, wat het belangrijkste in het leven is . De samenvatting van de 10 geboden oftewel de wet “God liefhebben en de naaste als jezelf”. In meer gelijkenissen komt deze boodschap naar voren. Bijvoorbeeld in het verhaal van de barmhartige Samaritaan. De rijke had als het ware de hemel op aarde. Maar zijn gierigheid en zijn egoïsme waren hem de baas. Daardoor zag de ander niet eens staan, zelfs niet liggen in zijn eigen poort. Nu past de naam van Lazarus wel. ‘”God helpt” en daarvoor heeft Hij mensen nodig. Helpen wie hulp nodig heeft, hoe klein en nietig ook, is van ‘levensbelang’!