Sinds zaterdag 18 november is het Poptaslot weer een oude kachel rijker. Niet zomaar een kachel, maar een kachel die vroeger in het Popta-binnengasthuis heeft gestaan. Slotbewaarder Gunar Boon zegt bijzonder blij te zijn met deze vondst. “Dit is toch uniek te noemen”.
Korte geschiedenis Toen Henricus Popta het Gasthuis in 1711 stichtte, werden de huisjes opgeleverd met onder andere een bedstee, een linnenkast en een kookkachel. De dames die er woonden kregen veel gratis. Zij hoefden geen huur te betalen, kregen eten en drinken, kleding en zelfs iedere week zakgeld. De huisjes bleken in de jaren ’50 van de vorige eeuw te klein en er waren nog steeds gedeelde ‘húskes’. De voogden van het Popta Gasthuis lieten toen de woningen renoveren. Van elke twee huisjes werd één gemaakt. De bedstedewand werd verwijderd. Maar ook werden de linnenkasten en kachels uit de woningen gehaald. De kacheltjes en kasten werden verdeeld onder vrienden en medewerkers. Soms werden ze ook aangeboden bij een pensionering. Gunar vertelt: “Er is een gerucht dat Jopie Huisman een deel van de boedel heeft opgekocht en dat via hem een deel van de Gasthuisboedel in Friesland en daarbuiten is verkocht. Er moeten dus nog een aardig aantal in omloop zijn. Hebt u nog een kast of kachel (zie foto’s), wilt u het dan laten weten? Dan kunnen wij in kaart brengen waar ze zijn!” Ook als u twijfelt, graag mailen naar info@poptaslot.nl of bellen met 06-10179149.
De kachel uit Heerenveen Zo kreeg slotbewaarder Gunar een paar weken geleden een bericht van oud-Marsummer Meindert van der Valk. Zijn ouders (Eile Jetze en Loes van der Valk) waren bevriend met slotbewaardersfamilie Nijhoff. Loes hielp met een aantal andere dames mee in de schoonmaak van het slot. En de dames mochten ook een kacheltje uitzoeken. Gunar Boon en Geert Verf gingen naar Heerenveen om de kachel op te halen en werden hartelijk ontvangen door de familie Van der Valk. Niet alleen de kachel kwam ter sprake, maar ook alle herinneringen aan Marsum. De slotbewaarder weet ook iets te vertellen over de ouderdom van de kookkachel: “Dit type kookkachel was een prachtige uitvinding. Hij hield je warm en je kon er op koken. Dat deed men eerst boven een haardvuur, maar dat heeft minder rendement. Zo rond 1800 komt dit model kachel vaker voor. Maar om de kachel preciezer te dateren moet je naar de gaten aan de bovenkant kijken. En dan met name of er nog ijzeren ringen aanwezig zijn. Deze ringen (in verschillende formaten) kon je op de gaten bevestigen zodat je verschillende pannen en potten op de kachel kon vastzetten. Deze uitvinding wordt rond 1840 gedaan. De Poptakachels zijn dus waarschijnlijk rond die tijd gemaakt.” Gunar hoopt nog meer kachels (en kasten) te vinden en misschien nog oudere modellen die daar hebben gestaan.